Ken jij dat overweldigend gevoel van trots zijn op jezelf? Je straalt van binnenuit en dat heeft direct effect op je hele lichaamshouding: Je voelt je groter en sterker, waardoor je rug en schouders vanzelf rechttrekken. Wist jij dat er twee vormen van trots bestaan? Namelijk: Afhankelijke en onafhankelijke trots. Hieronder lees je wat het verschil is en hoe dat verband houdt met de waardeoordelen over jezelf.
KINDERLIJKE TROTS
Een onbekommerd kind kun je horen uitroepen: ‘Mama, kijk eens wat ik gemaakt heb!’ Dit kind is trots op zijn knutselwerk, omdat het precies gelukt is zoals hij het voor ogen had. Hij laat het vol enthousiasme aan zijn moeder zien en zij zegt: “Kind, wat heb jij een mooi werkje gemaakt!”. Hiermee is het waardeoordeel gevormd. Het kind denkt trots: Mama vindt het ook mooi! In zijn hersenen maakt hij onbewust een link tussen trots zijn op zichzelf en zijn prestatie. Bij het volgende project zal hij zijn moeder vragen: “Mam, vind jij het ook mooi?” Het kind zal nu goed op haar gezichtsuitdrukking letten. Hij ziet elke emotie als een waardeoordeel over zijn werk waar hij zo verheugd over is. De teleurstelling is groot als hij een frons op haar voorhoofd waarneemt. Ondanks dat ze hem prijzend laat weten hoe mooi ze het vindt, is zijn interpretatie dat zijn moeder het niet mooi genoeg vindt. Ze fronst immers. Maar moeder fronst omdat haar ogen niet meer zo’n scherp zicht hebben, maar het kind is te zeer gefixeerd op haar oordeel om dit te begrijpen.
Als kind heb ik – waarschijnlijk net als jij – vaak van dit soort ervaringen gehad. In groep 5 kreeg ik complimenten van mijn juf voor mijn rekenwerk, maar ik hoorde een aarzeling tussen haar woorden. Dat nam ik waar als een waardeoordeel over mijn rekenwerk. Ik concludeerde dat de juf het compliment niet meende en ik deed nog meer mijn best dan nodig was. Wat ik niet wist, was dat ze even haar adem inhield, omdat haar aandacht voor een kort moment door een ander kind werd opgeëist. Dit is een onschuldig voorbeeld met grote gevolgen. Ik ontwikkelde – door meer van zulke ervaringen – een enorme prestatiedrang om trots te kunnen zijn op wie ik ben.
COMPLIMENT GEVEN
Misschien denk je nu dat je jouw kind geen complimenten mag geven. Niks is minder waar! Je kind heeft jouw complimenten nodig om zichzelf bevestigd te zien in wie hij is en wat hij kan. Maar hoe doe je dat zonder een onbedoeld waardeoordeel mee te geven? Zorg dat je kind zich gezien voelt in zijn (creatie)proces en niet enkel in het resultaat. Dit betekent dat je jouw compliment begint met het omschrijven van wat je ziet in plaats van uitsluitend woorden te gebruiken als mooi, prachtig of goed gedaan. Geef een compliment inhoud door bijvoorbeeld te zeggen: “Goh, ik zie een olifant en je hebt heel veel kleur gebruikt.” Of tegen een tiener kun je zeggen: “Ik heb het idee dat er nogal wat werk in is gaan zitten. Ik zie zo veel details in je werkstuk.” Jouw kind wil – onafhankelijk van het resultaat – horen dat hij zijn best heeft gedaan iets specifieks neer te zetten en dat jij dat hebt opgemerkt. Dán groeit trots onafhankelijk van het waardeoordeel en staat jouw kind zichzelf toe om iets nieuws uit te proberen zonder bang te zijn dat het mislukt.
WAARDEOORDELEN
Inmiddels heb ik geleerd om de subtiele signalen van anderen niet als een waardeoordeel op mijzelf te betrekken. Lange tijd heb ik niet naar mijn innerlijke stem geluisterd maar naar gedachten als: Ik ben niet goed genoeg in taal, ik kan het niet, ik ben waardeloos en: Ik heb geen talent voor schrijven. Dit speelde zich allemaal in mijn hoofd af, omdat ik de signalen van een ander interpreteerde vanuit mijn beleving en niet vanuit de werkelijkheid. Zo verloor ik de connectie met mijn zelfvertrouwen.
ZELFVERTROUWEN
Zelfvertrouwen is de reactie op innerlijke trots die je waarneemt met je lichaam. Bijvoorbeeld het rechten van je rug en schouders, het stralen van trots. Zodra je meer en meer gericht raakt op bevestiging door anderen om trots te kunnen zijn op jezelf, zal het zelfvertrouwen uit je lichaam verdwijnen als je deze bevestiging niet meer vertrouwt door jouw interpretatie van de signalen bij de ander.
Je geest reageert hierop met veroordelende gedachten (zoals: zie je wel, ik kan het niet) en je ziel trekt zich geschrokken terug. Je lichaam zal hierdoor nog meer zelfvertrouwen verliezen, omdat jouw geest en ziel geen betrouwbare partners meer zijn. De drie systemen – lichaam, ziel en geest – werken niet goed meer samen en dat heeft tot gevolg dat je lichaam steeds meer verkrampt. Dit merk je bijvoorbeeld als stress, onrust, paniek, angst, golven van woede, gespannenheid en nervositeit.
TROTS-EREN
Bij onafhankelijke trots staat trots los van je drang om te presteren, terwijl afhankelijke trots jou (onbewust) doet geloven dat je er alleen toe doet als je goed gepresteerd hebt. Soms is in het laatste geval de prestatiedruk zo hoog, dat je een muurtje optrekt tussen jou en de ander om jezelf niet te confronteren met de onderliggende pijn. Je forceert een trotse lichaamshouding en maakt jezelf groter en sterker dan je je van binnen voelt. Zo trotseer je jouw diepste (onbewuste) pijn zonder je werkelijke gevoel over je prestaties prijs te geven aan jezelf of de ander.
NAAR ONAFHANKELIJKE TROTS
Waarschijnlijk vraag je je af hoe je trots kunt zijn op wie je bent zonder afhankelijk te zijn van je gevoel over je prestaties. Neem potlood en papier. En schrijf jouw antwoorden op bij de volgende vragen: (1) Wat neem ik in mijzelf waar als ik boos ben? (2) Wat neem ik in mijzelf waar als ik verdrietig ben? (3) Wat neem ik in mijzelf waar terwijl ik deze vragen beantwoord? (4) Welke waardeoordelen merk ik nu over mijzelf op?
Elk waardeoordeel dat je nu hebt opgeschreven, vertelt iets over jouw blokkade op onafhankelijke trots. Je mag deze waardeoordelen nu naast je neerleggen door de volgende zin uit te spreken:
“Ik ben trots op wie ik ben, los van het waardeoordeel in mijn hoofd. Ik weet dat dat een oordeel over mijzelf is, dat in mijn kindertijd is ontstaan. Ik heb waardeoordelen aangenomen die mijn trots hebben gebroken zonder dat ik het door had. Trots bezit ik in mijn hart. Mijn hart mag zich openen en mij het gevoel teruggeven dat ik trots ben op wie ik ben. Ik ben ik en dat is goed. Ik ben trots op wie ik ben en wat ik kan. Ik vraag mijn geest mijn trots te ontvangen zonder waardeoordelen. Ik ben ik en dat is goed.”
0 Reacties